Anne-Marie is moeder van twee zoons (17 en 14). Nadat ze 24 jaar in loondienst heeft gewerkt bij een grote jeugdzorgorganisatie moest ze met de afdeling naar een nieuwe organisatie. “Daar had ik wat buikpijn van en ondanks alle werkgroepjes voelde ik het toch niet stroken met mijn missie en visie omtrent ouderschap, hulp daarbij en het onderwijs.”
Anne-Marie deed voorheen dan ook altijd de koppeling met het onderwijs, en met name lastig gedrag in de klas. “Belangrijk vind ik het om de driehoek te benaderen: ouders-kind-school. Ik geloof dat het onlosmakelijk verbonden is met elkaar.”
Daarna heeft ze redelijk impulsief de stekker eruit getrokken om voor zichzelf aan de slag te gaan. “Een spannende tijd, maar nog geen dag spijt van gehad. Ik kan nu doen waar ik goed in ben, ik zit niet meer vast aan protocollen.”
En de positieve flow waar ze in kwam dat gaf resultaat; want afgelopen mei werd ze benaderd voor het RTL programma ‘Opvoeden Doe Je Zo!’. “Dat was een fantastisch leuke ervaring. Ik heb geprobeerd om zo dicht mogelijk bij mezelf te blijven en om de manier waarop ik met ouders werk ook te laten zien op televisie.” En dat werd goed ontvangen. Daar is gelukkig veel positieve feedback op gekomen, zo zegt ze.
In het programma komen voorbeelden van opvoedstijlen aan bod. We zijn nieuwsgierig hoe Anne-Marie zelf is als opvoeder en waar ze absoluut een hekel aan heeft. Lees het hieronder…
Je hebt zelf twee jongens. Welke opvoedstijl hanteer jij?
“Ik geloof dat ik zo’n ouder ben die aanvankelijk maar wat deed, ondanks dat ik ervoor heb geleerd en er natuurlijk best veel van weet,” zegt ze lachend. Ze noemt het dan ook een beetje ‘intelligent vooruit struikelen’.
“En wat je ziet is dat uiteindelijk ook ik een mengelmoesje heb. Ik denk dat ik een hele duidelijke moeder ben waarbij de kinderen binnen die duidelijkheid ruimte krijgen.” Daarmee noemt ze zichzelf dus een ouder die van de regels en afspraken is maar tegelijkertijd is er ook veel mogelijk bij haar thuis.
“Ik ben ook wel een moeder die haar kinderen bewust probeert te maken dat bepaalde acties gevolgen hebben. Dus als je tijd steekt in school, dan heeft dat als gevolg dat je wellicht een goed cijfer haalt. Of als je iets nog niet kan, maar je gaat het proberen dan heb je een grote kans dat je het leert en dat het steeds beter lukt.” Een echte ‘mengelmoes-ouder’ noemt ze zichzelf dus.
Wat is jouw allergie als het gaat over opvoeden?
“Wat echt een allergie is, is wanneer opvoeders of dat nu ouders zijn, opa’s en oma’s of pedagogisch medewerkers, van alles vinden van het gedrag van het kind maar nul zelfreflectie hebben.” Inmiddels kan Anne-Marie hier ook wel goed mee omgaan omdat ze dit regelmatig meemaakt.
Want, zo stellen ouders vaak, het kind is vervelend, het kind doet niet wat ik wil, het kind luistert niet of het kind moet veranderen, etc. “Maar als er dan wordt inzoomd op waarom laat het kind zien wat hij laat zien of waarom doet het kind wat hij doet, dan zijn deze ouders geneigd om echt alle oorzaken buiten zichzelf te zoeken.” Een gedragsprobleem (lastig of moeilijk gedrag) is eigenlijk een interactie probleem. In zijn of haar eentje laat een kind zelden een gedragsprobleem zien vertelt Anne-Marie. “Als je daar als opvoeder totaal niet naar wilt kijken dan kan ik je ook niet verder helpen.”
“Dus als jij een heel temperamentvol kind hebt dat snel driftig is, dat zich op de grond stort om iets voor elkaar te krijgen of heel snel overprikkeld is, dan zul je in dat contact met je kind iets moeten veranderen. Je kan niet al die verantwoordelijkheid bij dat kind leggen. Dat kind gaat niet veranderen in zijn eentje. Dat kunnen ze helemaal niet.”
Concreet zit de allergie dus in het niet kunnen reflecteren op de rol van de ouder zelf in het contact met het kind. “En belangrijk wat nu weer terug komt is dan: vinden we daar met z’n allen wat van, van ouders die niet kunnen reflecteren of gaan we daar eens onderling vragen over stellen in onze vriendengroep of bij onze zussen of broers? ‘Hé, ik zie dat jij dan zus of zo reageert en ik zie dat jouw kind daar dan weer zo op reageert, waarom kies je daar voor of wat zie je bij hem of haar gebeuren aan gedrag?’ Ook dan kom je in contact en kun je het erover hebben zonder dat iemand zich aangevallen voelt. Want het blijft zo’n kwetsbaar onderwerp.”
En dat kunnen wij alleen maar beamen. Want hoe betrokken iemand ook is of hoe dichtbij iemand ook staat, het is nooit een makkelijk gesprek om te voeren en een oordeel ligt vaak als een leeuw met zwiepende staart op de loer.
Hoe kom je erachter dat een opvoedstijl niet werkt voor je kind? Hoe laat het kind dat zien? En wanneer moet je écht aan de bel trekken?
Ik zie dat Anne-Marie even nadenkt en dan zegt ze, “Het antwoord is tweeledig. Enerzijds ken ik niet zoveel ouders die vooraf al een stijl voor zichzelf bepalen, al hebben wel veel ouders allerlei ideeën over ‘zo’n soort ouder wil ik in de toekomst zijn’. Dat is dan ook heel vaak een vraag van mij tijdens mijn begeleiding: ‘Ben je de ouder die je van te voren bedacht had te willen zijn?’ En is 98% van de gevallen zeggen ouders ‘nee’. Dus ze hadden een ander idee over hoe ze wilden opvoeden dan daadwerkelijk de praktijk is. Dus hoe bewust ben je er überhaupt vooraf al mee bezig? Anderzijds kun je een bepaalde stijl hebben waarvan jij denkt; dat vind ik een prettige manier van opvoeden…, maar dat blijkt dan misschien weer minder goed bij jouw kind te passen.”
Ik vraag haar om een voorbeeld. “Dus stel jij hebt een hele autoritaire opvoedstijl; wij zijn de baas, wij bepalen -wel liefdevol en warm overigens- maar je krijgt een heel temperamentvol kind, heel gevoelig dat snel reageert op prikkels, dan is het de vraag of jouw manier van opvoeden wel aansluit bij de ontwikkelbehoeftes van jouw kind. Of dat je toch wordt uitgedaagd om misschien toch iets meer mee te bewegen met wat jouw kind wil of wat jouw kind aangeeft zonder daarmee te zeggen dat je heel toegeeflijk of al te soft wordt. Terwijl als jij meebeweegt met de behoeftes van jouw kind, wil dat niet zeggen dat je een hele softe en toegeeflijke stijl hebt waarbij alles maar mag. Daar zit nuance in.”
Waarom stel je die vraag eigenlijk in je begeleiding over of de verwachting van hun ouderschap overeenkomt met hoe ze het vooraf hadden bedacht?
“Omdat diep van binnen ouders heel goed weten wat ze belangrijk vinden in de opvoeding. Zo willen we tijd vrij maken, onze kinderen dingen leren, we willen ze veerkrachtig maken, maar in de praktijk zie ik veel gestreste ouders die nergens tijd voor hebben.”
Ze legt uit dat deze ouders echt wel leuke dingen met hun kinderen doen maar met hun hoofd zijn ze eigenlijk ergens anders. “Als een kind dwars ligt, gaan ze volledig uit verbinding, in plaats van dat ze in contact komen. En dan zie je dat als je daar als ouder bij stil staat, dat je vaak al heel veel antwoorden krijgt op vragen die je jezelf misschien bewust of onbewust al gesteld hebt. Vragen als: ‘Waarom hebben we zo weinig plezier met elkaar? Waarom is er altijd stront aan de knikker hier? Of Waarom is het altijd gezeik tijdens het eten?’ Die vraag stellen is dus een mooi uitgangspunt om naar terug te gaan.”
Wat zou je mee willen geven aan andere ouders?
“Oordelen over andermans opvoeding is super makkelijk maar dat is een valkuil. Wij weten niet wat er achter die voordeur gebeurt en wij weten niet wat een ouder beweegt om op een bepaalde manier te reageren. Ik geloof er oprecht in dat als ik als hulpverlener of pedagogisch specialist nieuwsgierig blijf naar: ‘Vertel het mij eens, leg het mij eens uit en op welke momenten gebeurt het?’ dat ik dan in contact kan komen met ouders en we vervolgens samen op zoek kunnen gaan. En misschien kan dan zelfs wel de conclusie worden getrokken ‘hmm wat je hier doet is niet zo handig’ maar dan is het veel meer een proces waarbij de ouders het ook inzien dat het niet zo handig is hoe de wisselwerking verliep en dan doen we het samen met een nóg mooiere uitkomst.”
En met die laatste krachtige boodschap over het niet oordelen eindigt dit eerste artikel van Anne-Marie. Vond je het interessant en wil je meer weten? This is your lucky month! Want de komende weken zullen er meerdere artikelen verschijnen van Anne-Marie waarin ze nóg meer vertelt over struggles die ouders ervaren, hands-on tips en welke literatuur echte aanraders zijn! Dus houdt De Moderne Mindset in de gaten.
Eén reactie
Super leuk artikel! En heel leerzaam. Wat ik vooral vervelend vind is wanneer ouders helemaal niet betrokken lijken met hun kind. Dus bijvoorbeeld veel op hun telefoon zitten en weinig aandacht aan kind geven (terwijl het er wel om vraagt). Ik kijk uit naar de andere artikelen, vond het tv programma ook heel leuk!!